Piotr Arszinow był jedną z kluczowych postaci w historii anarchizmu Europy wschodniej. Jako osobisty przyjaciel i bliski współpracownik Nestora Machno, w ruchu machnowskim pełnił jedne z kluczowych funkcji, zajmując się kulturą i edukacją wśród rewolucjonistów. W perspektywie zbliżającej się armii czerwonej, został wysłany na osobiste polecenie Machny na zachód, aby móc opowiedzieć światu o bohaterskich zmaganiach ukraińskich anarchistów. Zdecydowanie wywiązał się ze swojej misji. To właśnie jemu i Wolinowi świat zawdzięcza możliwość poznania heroicznej historii Machnowszczyzny.
Wczesne lata
Piotr Arszinow urodził się w 1887 roku we wschodniej Ukrainie. Zarówno on, jak i jego rodzina należeli do klasy robotniczej. Swoją bojową działalność rozpoczął w wieku 17 lat, tuż przed rewolucją 1905 roku. W 1906 roku był już zadeklarowanym anarchistą, zajmującym się organizowaniem ruchu wśród robotników. Arszinow był także zaangażowany w liczne akty terroryzmu politycznego, których kulminacją było zamordowanie w 1907 roku niepopularnego szefa kolei w Aleksandrowsku na oczach tłumu robotników. Skazany na powieszenie, Arszinow dokonał brawurowej ucieczki z więzienia podczas mszy wielkanocnej i zbiegł do Francji. W 1910 roku Arszinow został aresztowany przez policję austriacką za przemyt broni i materiałów propagandowych. W 1911 r. został przekazany władzom rosyjskim. W październiku został skazany na 20 lat więzienia, które zaczął odbywać w moskiewskim więzieniu na Butyrkach. Tam też po raz pierwszy spotkał Nestora Machno. Między nimi nawiązała się silna więź, która wpłynęła na ich życiowe trajektorie.
Uwolnienie z więzienia
W następstwie rewolucji lutowej Arszinow, jak i Machno, zostali uwolnieni z więzienia. Piotr najpierw pomógł założyć Moskiewską Federację Grup Anarchistycznych. Był bardzo skutecznym propagandzistą związanym z kluczowymi anarchistycznymi gazetami tamtych czasów, Gołos Truda i Anarkia. W 1918 roku Arszinow przeniósł swoją bazę operacyjną na Ukrainę, gdzie redagował donbaską anarchistyczną gazetę Golos Anarkhista. Od kwietnia 1919 roku połączył się ze swoim dawnym kolegą z więzienia Nestorem Machno, gdzie stał się kluczową postacią wydziału kulturalno-oświatowego ruchu i redaktorem gazety Put’ k svobode. W tym czasie był również ważnym członkiem Konfederacji Organizacji Anarchistycznych na Ukrainie „Nabat”. W czasie pracy z Machno, powierzono mu opracowanie historii ruchu. Z początkiem 1921 roku, gdy zwycięstwo czerwonego terroru zdawało się nadejść lada moment, musiał opuścić Ukrainę i uciec na zachód.
Ucieczka z Ukrainy
Pomimo wielu trudności i wielokrotnej utraty materiałów dokumentalnych, Arszinow w końcu opublikował w Berlinie swoją słynną książkę „History of Makhnovist Movement 1918-1921”. W języku niemieckim ukazała się w 1923 roku, a następnie w świat poszły francuskie i rosyjskie wydania. Na wygnaniu Arszinow nadal odgrywał ważną, choć podzieloną, rolę w ruchu anarchistycznym. Służył jako redaktor Delo Truda w Paryżu i wraz z Machno i innymi stworzył Platformę Organizacyjną Komunistów Libertariańskich. Dokument ten był bardzo kontrowersyjny i szeroko dyskutowany przez ówczesnych anarchistów. Arszinow i Machno zostali oskarżeni przez prominentnych anarchistów o próbę „bolszewizacji” anarchizmu poprzez wprowadzenie do ruchu nadmiernej ilości centralizującej kontroli.
Zdrada ideałów
Piotr Arszinow w końcu zwrócił się ku bolszewizmowi. Począwszy od 1931 roku, poprzez serię artykułów i pamfletów, Arszinow przyjął Partię Komunistyczną i w 1934 roku powrócił do Związku Radzieckiego. Podczas czystek został aresztowany i oskarżony o udział w antysowieckim spisku anarchistycznym. Pomimo powszechnego przekonania, że został stracony, najnowsze dowody archiwalne wskazują, że w 1940 roku nadal odbywał karę więzienia. Jego ostateczny los pozostaje jednak nieznany
„We had the best of him”
Były rewolucjonista na początku lat 30. porzucił anarchizm i zaczął skłaniać się w stronę, niegdyś nienawidzonego przez siebie bolszewizmu, wrócił do swojej rodziny w Rosji. Ironią losu jest to, że zapłacił najwyższą cenę za swoje pogubienie w ideałach, stając się w 1937 roku ofiarą komunistycznej czystki. Piotr Arszinow poświęcił ponad 20 lat swojego życia zawziętej walce o idee anarchistyczne, jego pogubienie się jest dla mnie całkowicie niezrozumiałe, biorąc pod uwagę to, jak strasznych komunistycznych zbrodni był świadkiem. Przytoczę słowa Kropotkina, które zwykł mawiać o każdym opuszczającym szeregi anarchizmu – „Mieliśmy to, co w nim najlepsze”.