Możemy dokładnie przeszukać wszystkie archiwa, cofając się w czasie tak daleko, jak to możliwe i na wszystkich kontynentach; jednak rzeczywistość jest uparta, a jeden fakt pozostaje nieugięty: przed kwietniem 1964 r. (A) nigdy nie symbolizowało anarchii ani anarchizmu. Żadnego plakatu, żadnego graffiti, ani żadnego śladu. Ten brak dowodów nie skrywa jednak żadnej tajemnicy; odzwierciedla raczej prosty fakt, że (A) nie mogła istnieć, zanim ją wymyślono, co nastąpiło dokładnie w kwietniu 1964 roku.
W kwietniu 2024 roku minęło sześćdziesiąt lat, odkąd (A) została publicznie zaprezentowana jako proponowany symbol anarchizmu. Podczas gdy dokumenty poświadczające jego pochodzenie przetrwają przez długi czas, możliwość zebrania świadectw z pierwszej ręki szybko maleje. Dlatego nie widzę powodu, by dłużej zwlekać z zebraniem i rozpowszechnieniem tych informacji, chociaż Marianne Enckell i Amedeo Bertolo omówili najważniejsze aspekty w artykule z 2002 roku, który zostanie włączony jako trzecia część tej serii.
Znaczenie określenia pochodzenia litery A w okręgu polega nie tyle na dokładnym wyjaśnieniu, gdzie i przez kogo została wymyślona, ile raczej na określeniu jej znaczenia, ponieważ wyjaśnia to jej niezwykłe rozpowszechnienie. Nie chodzi też o domaganie się wyraźnie nieuzasadnionego ojcostwa, ponieważ chociaż (A) rzeczywiście została wprowadzona i zaproponowana w kwietniu 1964 r., to zyskała znaczenie jako symbol tylko dzięki zbiorowym wysiłkom tysięcy anarchistów na całym świecie, którzy przyjęli i włączyli ją do różnych mediów, w tym murów, flag, transparentów, publikacji, a nawet tatuaży. W rezultacie okrągła litera A stała się prawdopodobnie najbardziej rozpowszechnionym symbolem politycznym na świecie, uosabiającym anarchizm z niezrównaną wyrazistością.
Symbol ten jest niezaprzeczalnie wynikiem szeroko zakrojonej pracy zbiorowej, ale zanim stał się symbolem, proces jego tworzenia był również zbiorowy. Chociaż konkretna osoba [autor, Tomás Ibáñez – red.] zainicjowała tę propozycję, to znaczy pomysł stworzenia prostego i łatwego do narysowania symbolu, który pozbawiony powiązań z jakąkolwiek konkretną grupą lub organizacją anarchistyczną, mógłby zwiększyć widoczność anarchizmu poprzez jego obecność we wszystkich graficznych formach wyrazu ruchu anarchistycznego, akceptacja tej propozycji w grupie młodych wolnościowców w Paryżu była wynikiem szeroko zakrojonych dyskusji, a tym samym zbiorowego wysiłku. Poszukiwanie najodpowiedniejszego projektu i ostateczny wybór były również wspólnymi działaniami. I chociaż jedna osoba była odpowiedzialna za narysowanie go na szablonie, zarówno produkcja starannie zmimeografowanego biuletynu w mieszkaniu towarzysza, jak i jego dystrybucja były nadal działaniami zbiorowymi.
Co więcej, intencja opowiedzenia o okolicznościach powstania tego symbolu jest dwojaka: obalić fantazyjne opowieści krążące na temat jego początków i potwierdzić koncepcję anarchizmu ucieleśnioną przez zakreślone A. Od samego początku celem było, aby symbol nie był niczyją własnością, aby mógł należeć do wszystkich. I rzeczywiście, chęć zaprojektowania symbolu, który nie odnosiłby się do żadnej istniejącej anarchistycznej organizacji, akronimu czy kolektywu, była decydująca dla zapewnienia mu miejsca w szerszej anarchistycznej sferze. Jego niezależność od jakiejkolwiek własności oznaczała, że mógł być używany przez każdego, kto rezonował z jego etosem.
Co więcej, propozycja zakreślonego A nie miała na celu homogenizacji różnorodnego spektrum anarchizmu, lecz celebrowanie jego pluralizmu przy jednoczesnym zapewnieniu wspólnego punktu odniesienia. Konieczne było zapewnienie, by to, co wspólne dla wszystkich anarchistycznych wrażliwości, mogło się zamanifestować bez odwoływania się do jakiejkolwiek centralizującej zasady. Musieliśmy zaakceptować rozproszenie anarchistycznych form organizacji, ale jednocześnie wprowadzić zasadę konfluencji, która połączyłaby wszystkie te formy. Okrągłe A unika pokusy zintegrowania anarchizmu w ramach jednej formuły, zapewniając, że jego różnorodność jest odzwierciedlona w niezróżnicowanym użyciu ikony, która należy w równym stopniu do każdego z jego nurtów i modalności.
Podobnie jak w definicji archipelagu, który opisywany jest jako zbiór wysp zjednoczonych przez to, co je oddziela, zakreślone A miało na celu przekształcenie tego, co oddziela różne nurty anarchizmu w łącznik między nimi, bez wymazywania ich specyfiki. Pomysł polegał na zachęceniu do konfederacji osobliwości zjednoczonych rodzinnym podobieństwem i wspólną podstawą pod wielością wrażliwości i walk. Przypomina to piękną frazę Gillesa Deleuze’a definiującą anarchię jako „tę dziwną pojedynczość, którą można powiedzieć tylko w wielości”.
Dodatkowo rezonans symbolu z lokalnymi oddolnymi inicjatywami i spontanicznością wymyka się zasadzie reprezentacji, ponieważ okrągła litera A nie reprezentuje anarchizmu i nie może do tego pretendować. W przeciwieństwie do oficjalnej pieczęci nie uwierzytelnia niczego, ponieważ nikt nie ma legitymacji do autoryzowania jego użycia. Fakt, że każdy może swobodnie używać tej ikony, oznacza, że wymyka się ona wszelkim zasadom reprezentacji i odnosi się jedynie do odpowiedzialności użytkownika. Być może wyjaśnia to, dlaczego forma tego symbolu uległa znacznej dywersyfikacji, zwłaszcza dzięki ruchowi punkowemu, wyrażając indywidualną kreatywność, nie tracąc przy tym swojego silnego związku z anarchizmem.
Ostatnia uwaga dotyczy pochodzenia „okrągłego A”. Jego powstanie miało miejsce w kontekście intensywnej działalności bojowej w latach sześćdziesiątych XX wieku, aby zachęcić do konwergencji różnych sektorów anarchizmu. Pod koniec 1963 r. w Paryżu utworzono jednocześnie Comité de Liaison des Jeunes Anarchistes (CLJA) i Liaison des Étudiants Anarchistes (LEA). CLJA nie twierdziła, że jest nową organizacją anarchistyczną, ale po prostu miejscem spotkań członków różnych organizacji, podczas gdy LEA zrzeszała anarchistycznych studentów należących do różnych kolektywów. Przekraczając granice, te wysiłki zmierzające do połączenia różnych odłamów anarchizmu zakończyły się dużym Europejskim Spotkaniem Młodych Anarchistów, które odbyło się w Paryżu w kwietniu 1966 r., z bardzo aktywną obecnością młodych wolnościowców z Mediolanu, którzy przyjęli zakreślone A i szeroko rozpowszechnili je we Włoszech, wydobywając je z cienia, w którym pozostawało z powodu braku entuzjazmu, jaki wzbudzało, a tym samym wprowadzając je na scenę międzynarodową.
Oto tłumaczenie oryginalnego tekstu z kwietnia 1964 roku:
… równolegle do ich pracy polegającej na nieformalistycznym samokształceniu, dążą oni do jak najszerszego rozpowszechnienia fundamentalnych idei anarchizmu.
Rozpowszechnianie kwestii związanych z wolnościową emancypacją wymaga zaangażowania wszystkich jednostek, które opowiadają się za społeczeństwem anarchistycznym jako jedyną drogą do pełnej realizacji człowieczeństwa.
Niezależnie od różnych nurtów (niuansów filozoficznych) lub różnych grup i organizacji (niuansów praktycznych), żaden aktywista nie powinien sprzeciwiać się żadnym wysiłkom, które przyczyniają się do szerszego rozpowszechniania propagandy, zwiększając tym samym jej skuteczność i demonstrując jedność anarchizmu pośród jego różnorodnych koncepcji i ekspresji.
Dlaczego proponujemy ten symbol, który PROPONUJEMY CAŁEMU RUCHOWI ANARCHISTYCZNEMU i dlaczego właśnie ten?
Wynika to z dwóch podstawowych motywacji. Po pierwsze, ma na celu usprawnienie i przyspieszenie tworzenia napisów na ścianach i plakatów. Po drugie, ma na celu zwiększenie widoczności ruchu anarchistycznego w społeczeństwie poprzez włączenie wspólnego elementu do wszystkich anarchistycznych wypowiedzi w sferze publicznej.
W szczególności naszym celem było zminimalizowanie czasu potrzebnego na stworzenie napisów na ścianach poprzez uniknięcie konieczności pisania długiego podpisu pod naszymi hasłami. Dodatkowo chcemy wybrać symbol na tyle szeroki, by mógł być przyjęty i używany przez wszystkich anarchistów.
Uważamy, że proponowany symbol najlepiej spełnia te kryteria. Poprzez konsekwentne łączenie go z terminem „anarchista”, będzie on wywoływał skojarzenia z anarchizmem w umysłach ludzi (podobne do fenomenu krzyża celtyckiego związanego z organizacją Jeune Nation).
Co więcej, symbol ten służy podwójnemu celowi dla anarchistycznego wzmocnienia: po pierwsze, przyspieszając i ułatwiając tworzenie anarchistycznych komunikatów, a po drugie, pojawiając się w graficznych reprezentacjach różnych anarchistycznych grup, tendencji i organizacji.
Przyjmując literę „A” (która nie przypomina JJLL), chcemy zademonstrować nasze zaangażowanie we wzajemną solidarność i utorować drogę do powszechnego przyjęcia tego skutecznego i praktycznego podejścia.
Grupa Młodych Wolnościowców w Paryżu
~ Tomás Ibáñez
Tłumaczenie